399B Trường Chinh, phường 14, quận Tân Bình, TP.HCM
Hưởng thụ và cống hiến là hai vấn đề được mọi người quan tâm nhất trong xã hội hiện nay. Ta cần phải lựa chọn cách sống như thế nào cho đúng? Đó là câu hỏi luôn đặt ra trong đời sống thanh niên chúng ta. Ta phải sông phục vụ cho mọi người hay sống và xử thế như quan niệm của người xưa:
“ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau”.
Chúng ta phải giải quyết và chọn cách xử thế ra sao cho phù hợp?
Câu tục ngữ là lời phê phán gián tiếp thái độ của những người khi đi ăn cỗ thì đến trước để được ăn trước. Họ muốn hưởng cái ngon trước người khác. Nhưng khi lội nước, những người đó lại đi sau mọi người để tránh nguy hiểm, đỡ nhọc nhằn. Mặt khác, câu tục ngữ còn mang ý nghĩa phê phán cách xử thế của con người trong cuộc sống. Đó là những người mà khi hưởng quyền lợi thì luôn đến nhanh nhất, trước nhất để giành phần hơn. Nhưng trước một nhiệm vụ khó khăn gian khổ thì họ chính là người tụt lại sau cùng. Câu tục ngữ đã nêu rõ cách xử thế trước hai vấn đề: hưởng thụ và cống hiến.
“ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau”rõ ràng là lời phê phán chứ không phải lời răn dạy như những câu tục ngữ khác. Đó là lời mỉa mai, chỉ trích gián tiếp thái độ xử thế của những hạng người khôn ranh trong xã hội: hưởng thụ thì giành phần trước, còn đối với nhiệm vụ khó khăn thì nhụt chí, lùi bước. Lối sống đó cần phải được phê phán mạnh mẽ, vì đó là lối xử thế thể hiện sự khôn ngoan vặt, chỉ chăm lo tranh giành quyền lợi cho bản thân mình. Họ đã lấy cá nhân mình làm điểmxuất phát, không nghĩ gì đến người khác. Đó là những hạng người ích kỉ, tư cách hèn kém, đáng để cho chúng ta chỉ trích, phê phán. Đối với nhiệm vụ, vấn đề phải cống hiến thì họ là những con người hèn yếu. Trước những công việc khó khăn thì trốn tránh trách nhiệm, lùi bước, sự gian nan, sợ nguy hiểm. Họ đúng là loại người thấp kém:
“ăn thì ăn những miếng ngon làm thì chọn việc cỏn con mà làm”.
Họ đã không biết hòa mình vào tập thể, không thực hiện chủ trương “mình vì mọi người”, đây là những con người chỉ đòi hưởng thụ và không biết cống hiến.
Hiện nay, đất nước ta đang từng bước khắc phục nền kinh tế khó khăn, tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Tất cả mọi người dân phải đồng lòng, đồng sức, đoàn kết lao động để xây dựng cuộc sống ấm no hạnh phúc. Đặt trường hợp nếu ai cũng giữ thái độ “lội nước theo sau” thì xã hội bao giờ mới tiến bộ, đất nước bao giờ mới vững mạnh, phát triển nền kinh tế và gia đình của mỗi người bao giờ mới ấm no, hạnh phúc? Những ai chọn cách xử thế trên là những kẻ ích kỉ, họ sẽ bị xã hội loại trừ.
Muốn xây dựng thái độ xử thế đúng đắn, bản thân chúng ta phải hiểu rằng mỗi người là một thành viên của tập thể, của xã hội. Tất cả chúng ta phải có trách nhiệm góp sức, góp công xây dựng một xã hội tốt đẹp. Bản thân mỗi người công dân phải hiểu và thực hiện theo nguyên tắc xã hội chủ nghĩa: “mỗi người vì mọi người, mọi người vì mỗi người”. Đặc biệt, đối với những người là cán bộ,'đảng viên, đoàn viên, họ phải là những người luôn nêu cao tính tiên phong, gương mẫu phục vụ nhân dân. Là người cán bộ lãnh đạo thì họ phải biết “lo trước thiền liạ, vui sau thiên hạ” chớ không thể nào “ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau” được.
Tóm lại, hai quan niệm “ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau” và “lo trước thiển hạ, vui sau thiền hạ” là hai quan niệm đôi lập nhau. Em hoàn toàn không tán thành lối sống ích kỉ trong câu tục ngữ. Chúng ta là người công dân, ta có quyền phê và tự phê, ta có quyền dân chủ. Vậy ta cần phải phê phán thái độ sống ích kỉ cá nhân, vụ lợi và xây dựng, ca ngợi lối sống đẹp, đầy ý nghĩa: sống vì mọi người, vì nhân dân, vì tổ quốc, luôn là người biết “sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”.
