Vài nết về đại thi hào dân tộc Nguyễn Du

BÀI LÀM

Nguyền Du (1765 - 1X20) tự là Tô Như, hiệu là Thanh Hiên, sinh trướng trong một gia đình dại quý tộc thời Lé - Trịnh, quê ở Nghi Xuân, Hà Tĩnh. Có càu ca lưu truyền trong dân gian:

Bao giờ ngàn Hống hết cây,

Sông Rum hết nước, họ này hết quan.

Thuở nhỏ, ông sông trong nhung lụa, trước cửa lúc nào cũng “người người xe ngựa võng lọng chầu chực ngày ngày”, nhưng rồi gia cành sa sút dần. Cuối thòi Lê - Trịnh và đời Tày Sơn, ông trái qua “mười mĩm gió bụi”, lúc sống ở Tiền Hải quê vợ, lúc chạy về Nghi Xuân cô hương, ốm không có thuốc, mùa đông không có chăn mền, nếm đủ mùi tàn khổ.

Nguyễn Du chỉ dỗ tam trường nhưng cực kì uyên bác, tài hoa. Năm 1802, vua Gia Long triệu ông ra làm quan. Hơn mười năm sau đã được tháng chức Tham tri bộ Lể, dược cừ làm chánh sứ sang Trung Quốc (1813); năm 1820 lại được cử làm chánh sứ sang Trung Quốc, chưa đi thì bị bệnh mất.

Nguyễn Du được tôn vinh là đại thi hào dân tộc, ông để lại nhiều thơ chữ Nôm và chữ Hán; gồm có: Truyện Kiều, Văn chiêu hổn, Thanh Hiên thi tập, Bấc hành tạp lục, Num trung tạp ngâm. v. v..

Nghìn năm sau nhớ Nguyễn Du,

Tiếng thương như tiếng mẹ ru những ngày.