Phân tích tính cách nhân vật Huấn Cao

BÀI LÀM

Vang bóng một thời gồm 11 truyện viết về một thời đã xa, nay chỉ còn vang bóng. Qua tập truyện, Nguyễn Tuân đã bày tỏ sự bất hòa sâu sắc đôi với xà hội buổi giao thời cuối thế kỉ XIX, đầu thế kí XX Ở nước ta, và ca ngợi nhà nho tài hoa không chịu vứt bỏ lương tâm, chạy theo danh lợi, vẫn giữ thiên lương cao dẹp.

Một trong những nhân vật tiêu biểu là Huấn Cao trong truyện ngắn Chữ người tử tù.

Ta hãy phân tích nhân cách nhân vật Huân Cao, một hình tượng nghệ thuật có tính cuốn hút mãnh liệt về khí phách, tâm hồn và tài hoa.

Bằng một thứ văn xuôi điêu luyện, gợi được không khí cổ kính của một thời đã qua, Nguyễn Tuân đã khắc họa thành công những nét tinh cách nhân vật.

Tự trọng, không ham quyền và ham lợi: Ta nhất sinh không vì vàng ngọc hay quyền thế mà ép mình viết câu dối bao giờ.

Hiên ngang bất khuât: ... Những người chọc trời quấy nước, đến trên đầu người ta, người ta củng còn chẳng biết có ai nữa...

Chống lại triều đình, bị bắt giam tử ngục, vẫn coi thường: Đến cái cảnh chết chém, ông còn chẳng sợ nữa...

Có những suy nghĩ, hành vi thật phóng khoáng: Ông Huấn Cao vẫn thản nhiên nhận rượu thịt của viên quản ngục, coi như dó là một việc vẫn làm trong cái hứng sinh bình, dù đang bị giam cầm.

Dưới mắt ông, chúng chỉ là một lũ tiểu nhăn thị oai, nôn ông luôn tỏ ra khinh bi chúng, dù Ở giữa cảnh tàn nhẫn, lừa lọc giữa một đống cặn bà

Thái độ và ngôn ngữ nhân vật cực kì khinh bạc. Sau khi viên quản ngục khép nép hỏi Huấn Cao có cần gì không, ông trả lời như tát nước vào mặt đối phương: “Ngươi hỏi ta muốn gì? Ta chỉ cần có một điều là nhà ngươi đừng dặt chân vào đây”.

Khí phách đó, tư thế đó luôn luôn hiên ngang lồng lộng giữa cái nền xám xịt của ngục tù.

Huấn Cao ca ngợi thiên lương tức là cái bản chất tót đẹp của con người: “Tôi bảo thật dấy, thầy Quán nên tìm về nhà quê mà ở đã (...) ở  dây, khó giữ thiên lương cho lành vững và rồi cũng nhem nhuốc mất cả dời lương thiện di". Lời khuyên bảo cuối cùng dôi với viên quản ngục thể hiện cái tâm của nhân vật Huấn Cao vậy.

Huấn Cao kiêu bạc là thế, nhưng khi hiểu được tấm lòng chân thành của ngục quan, ông vui vẻ nhận cho chữ, mà còn tỏ ra cảm động: Thiếu chút nữa, ta di phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ.

Thư pháp (phép viết chữ, nghệ thuật viết chữ Hán) vốn là một thú cao nhã của người xưa, bên cạnh cầm, kì, thi, họa, ông Huấn Cao có tài viết

chữ đẹp, “vùng tỉnh San ta vẫn khen cái tài viết chữ rất nhanh và rất dẹp (...) . Chữ ông Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm”.

Cái tài hoa ây chỉ dành riêng cho người tri kỉ: Đời ta cũng mới viết có hai bộ tứ bình và một bức trung đường cho ba người bạn của ta thôi. Và lần này như một ngoại lệ, ông cho chữ viên quản ngục, vì ta cảm cái tấm lòng biệt nhởn liên tài của nhà ngươi.

Con người ấy đã thực hiện lời hứa với viên quản ngục, thế hiện cái tài hoa tuyệt thế của mình trong một khung cảnh đầy xúc động. Bằng biện pháp đối lập, Nguyễn Tuân đã làm toát lên chủ đề của truyện trong đoạn cuối.

Cái cao đẹp (viết chữ vốn là một việc thanh cao, long trọng, với lụa trắng và mực thơm, nét viết tươi tắn) đối lập với cái dơ bẩn (cảnh buồng nhà ngục tôi tăm, chật họp, âm ướt, tường đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột, phân gián ...)

Hình ảnh kì vĩ của người tù cổ deo gông, chân vướng xiềng dang dậm to nét chữ đối lập với hình ảnh co ro của thầy thơ lại run run bưng chậu mực và của viên quản ngục khúm núm cất những dồng tiền kẽm đánh vào dấu ỏ chữ (...), chấp tay vái người tù một vái.

Tất cá thể hiện một ý nghĩa sâu sắc: cái đẹp có thề sản sinh từ nơi tội ác ngự trị, giữa mảnh đất chết (nhà ngục) bởi một con người sáp chết tử tội Huấn Cao). Và lời khuyên viên quản ngục cũng mang một ý nghĩa bổ sung: cái đẹp không thể cùng sống chung với tội ác.

Iĩình tượng nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tử tù tượng trưng cho cái dẹp tài hoa hòa hợp cái đẹp tâm hồn.

Nhân vật Huấn Cao, cũng như nhiều nhân vật chính diện khác trong Vang bóng một thời, nhất thiết phải là một con người tài hoa. Song ở Huấn Cao, bên cạnh cái tài hoa, còn có vẻ đẹp khí phách của một con người có trách nhiệm dối với thời cuộc. Đó cũng là nét độc đáo của hình tượng nhân vật Huấn Cao, so với các nhân vật khác trong Vang bóng một thời.

Nghệ thuật miêu tả của Nguyễn Tuân trong Chữ người tử tù mang tính cổ kính qua hệ thông ngôn ngữ, lối suy nghĩ, cung cách ứng xử... toát lên không khí của một thời mà nay đã thành vang bóng. Nghẹ thuật ấy cũng mang tính hiện đại với những đoạn phân tích nhưng ý nghĩ sâu kín, diễn biến tâm lí nhân vật một cách tinh tế.

Nhân vật Huấn Cao hiện lên trong truyện với một thái độ tôn sùng của Nguyễn Tuân trong hoàn cánh đất nước bị nô lệ. Đây là sự giải bày kín đáo niềm khát khao theo đuối một lí tưởng cao cả cửa người thanh niên Nguyễn Tuân khi mới bước chân vào dời.