Câu chuyện về sự tích Hòn Vọng Phu

"Ngày xưa, có đôi vợ chồng nghèo sinh được hai mụn con: đứa lớn là trai, mười một tuổi, đứã bé là gái, lên sáu tuổi. Mỗi lần hai vợ chồng đi làm đồng hay đi đâu vắng, thường để hai con ở nhà, dặn anh trông nom em gái. Một hôm trước khi đi làm, người mẹ trao cho hai con một cây mía, bảo con lớn ở nhà chặt cho em ăn và đưa em đi chơi. Thường ngày mẹ vẫn nhắc:

-       Con đừng làm em khóc, kẻo cha về đánh chết nghe không. Thằng anh đưa em ra sân cùng em chồng đá, bẻ cây làm nhà chơi với bạn bè quanh xóm. Chơi chán, anh đưa em vào nhà rồi tìm dao chặt mía. Không ngờ, khi nó vừa giơ dao lên chặt, lưỡi dao sút cán văng vào đầu em. Cô bé ngã quay rá bất tỉnh, máu đỏ lênh láng cả một vạt đất. Thấy thế thằng anh sợ hãi, nghĩ bụng:

-       Tội ta to lắm. Cha về đánh chết mất!

Thế rồi anh bỏ em nằm sõng sượt ở giữa nhà mà trốn đi.

Cậu bé đi, đi mãi. Trên bước đường lưu lạc, cậu ở nhà này một ít lâu rồi bỏ đi đánh bạn vớỉ nhà khác. Trong hơn mười lăm năm, cậu không biết mình đã đi những xứ nào, ăn cơm của bao nhiêu nhà. Cho đến lần cuối cùng, cậu làm con nuôi một gia đình đánh cá ở miền biển Bình Định. Nghề chài lưới giữ chân cậu ở hẳn lại đây.

Ngày lại ngày nối nhau trôi qua. Rồi cậu kết duyên cùng một người đàn bà. Vợ cậu cũng thạo nghề đan lưới. Mỗi lúc thuyền của

chồng về bãi, vợ nhận lấy phần cá của chồng, quảy ra chợ bán. Sau hai nấm có được một mụn con, hai vợ chồng cảm thấy sung sướng vô hạn.

Hôm ấy biển động, chồng nghỉ ỏr nhà vá lưới. Cơm trưa xong, vợ xõa tóc nhờ chồng bắt chấy, đứa con đi chập chững trước sân nhà, bốíc cát chơi một mình. Thấy vợ có cái sẹo bằng đồng tiền ở trên tai bên phải, chồng lấy làm ngạc nhiên vì bấy lâu mái tóc đen của vợ che kín cái sẹo, không một người nào biết, trong số đó có cả chồng. Anh liền hỏi về lai lịch chiếc sẹo, vợ vui miệng kể:

- Ngày đó cách đây hơn hai mươi năm, tôi mới mấy tuổi đầu, đã biết gì đâu. Anh ruột tôi chặt mía. Chao ôi! Cái lưỡi dáò tai hại. Tôi ngất đi. Sau này tôi mới biết, lúc đó hàng xóm đã tới cứu chữa, khi cha mẹ tôi về thì mới chạy tìm thầy tìm thuốc. May làm sao tôi vẫn còn sống để nhìn lại cha mẹ tôi. Nhưng tôi lại mất người anh ruột, vì-anh tôi sợ quá bỏ trôn. Cha mẹ tôi cố ý tìm kiếm nhưng tuyệt không có tin tức gì. Cha mẹ tôi thương con buồn rầu quá thành ra mang bệnh, kế tiếp nhau qua đời. về phần tôi, không có người nương tựa, lại bị người ta lập mưu cướp hết của cải và đem tôị đi bán cho thuyền buôn. Tôi không ở yên một nơi nào, nay đây mai đó, cuôì cùng đến đây gặp anh...

Sau lưng người vợ, nét mặt của người chồng mỗi lúc một biến sắc khi biết là lấy nhầm phải em ruột. Lòng người chồng càng bị vò xé vì tin cha mẹ, tin quê quán do vợ nói ra. Nhưng chồng vẫn cố ngăn cảm xúc của mình, gói kín bí mật đau lòng đó lại không cho vợ biết.

Qua mấy ngày sau, sóng gió yên lặng. Nhưng lòng người đàn ông thì không thể nào yên lặng được nữa. Như thường lệ, anh lại chở lưới ra biển đánh cá. Nhưng lần này, một đi không bao giờ trồ lại.

Người vợ ở nhà trông đợi chồng ngày một mỏi mòn. Tại sao sau khi đánh cá xong, giữa lúc đêm tối, mọi người đều cho thuyền trở về đất liền thì chồng mình lại giong buồm đi biệt. Mà chồng mình lại là người chí thú làm ăn, rất thương con mến vợ. Thật là khó hiểu. Mỗi chiều, nàng lại bồng con trèo lên ngọn núi ở cửa biển, mắt đăm đăm nhìn về phương trời mù mịt.

Ba tuần trăng qua, rồi sáu... rồi chín tuần trăng. Tuy nước mắt bây giờ đã khô kiệt, nhưng người đàn bà vẫn không quên trèolên núi trông chồng. Cái hình bóng ấy đối với dân làng thành ra , quen thuộc. Về sau cả hai mẹ con đều hóa đá, trở thành hình bóng quen thuộc vĩnh viễn."

Câu chuyện tôi kể không chỉ giải thích sự ra đời của hòn vọng phu mà còn ca ngợi sự chung thủy của người phụ nữ, một tình cảm hết sức cao đẹp.