Bình luận về câu tục ngữ Tốt gỗ hơn tốt nước sơn

DÀN BÀI

1.              Mở bài

Quan niệm của nhân dân lao động trong việc đánh giá giá trị của đồ vật và con người được thể hiện qua câu tục ngữ: Tốt gỗ hơn tốt nước sơn.

2.               Thân bài

a.               Giải thích ý nghĩa câu tục ngữ

+ Nghĩa tường minh: Một vật dụng bằng gỗ được sơn bên ngoài cho đẹp, thì chất lượng gỗ quan trọng hơn nước sơn.

+ Nghĩa hàm ẩn:

-               Gỗ: chất lượng (của đồ vật) hoặc chỉ thực chất bên trong (của con người).

-                 Nước sơn: hình thức bên ngoài.

-               Khẳng định nội dung bên trong quan trọng hơn hình thức bên ngoài và nội dung quyết định hình thức.

b.               Bình luận:

+ Ý nghĩa câu tục ngữ trên là hoàn toàn đúng, vì:

Đồ vật làm bằng gỗ tốt sẽ bền, dùng được lâu. Đồ vật làm bằng gỗ xấu thì mau'hư mục, cho dù bên ngoài được sơn phết đẹp đẽ.

+ Đánh giá con người nên coi trọng nội dung bên trong (bản chất) hơn là hình thức bên ngoài, vì:

22

-             Con người có đạo đức tốt, có năng lực sẽ làm được nhiều việc có ích cho bản thân, gia đình và xã hội. Nếu có hình thức tốt nữa (dáng vẻ, quần áo, đầu tóc, ngôn ngữ, tác phong,...) thì giá trị càng tăng.

-             Con người chỉ có hình thức bên ngoài (tốt mã) mà trình độ năng lực kém cỏi, tư cách không tốt là loại người vô dụng.

+ Quan điểm đánh giá sự vật, con người như thế nào cho đúng?

-             Lấy phẩm chất đạo đức, năng lực làm tiêu chuẩn cơ bản khi đánh giá.

-             Khách quan và sáng suốt khi nhận định mối tương quan giữa nội dung và hình thức. Không quá coi trọng hoặc xem nhẹ hình thức. Hình thức chỉ có tác dụng làm tăng thêm giá trị của nội dung.

3.            Kết bài

-               Khẳng định cách đánh giá trên là đúng.

-             Câu tục ngữ là một lời khuyên sáng suốt và thiết thực trong việc đánh giá sự vật và con người trong mọi hoàn cảnh.

BÀI LÀM

Nhân dân ta không ít lần đã phát biểu quan điểm của mình về cách đánh giá, nhìn nhận sự vật, con người. Quan điểm ấy được đúc kết từ thực tế cuộc sống vất vả, gian lao và đầy thử thách. Người xưa có quan điểm: Ản lấy chắc, mặc lấy bền và coi trọng nội dung bên trong hơn là hình thức bên ngoài: Tốt gỗ hơn tốt nước sơn. Quan điểm ấy đúng hay không đúng? Trong hoàn cảnh ngày nay, nó còn giữ nguyên giá trị hay không? Chúng ta hãy thử cùng nhau bình luận.

Tất cả các sự vật đều có hai mặt: nội dung và hình thức. Mặt nội dung còn gọi là chất lượng của sản phẩm thường được đánh giá cao.

Thực tế cho thấy các đồ vật làm bằng gỗ tốt, gỗ quý (giường, tủ, bàn, ghế,...) có thời gian sử dụng rất lâu dài và càng về sau càng đẹp. Người ta chỉ cần bào nhẵn, sau đó đánh bóng chúng bằng một lớp vẹc- ni là đủ. Trong khi đó, những đồ dùng bằng gỗ xấu, gỗ tạp lại hay được sơn phết hào nhoáng bên ngoài. Dù có đẹp đến đâu chăng nữa thì chúng cũng rất mau hỏng. Vì thế cho nên người bình dân chuộng tốt, chuộng bền mà coi nhẹ hình thức của đồ vật. Nghĩa đen của câu tục ngữ trên là vậy.

Nhưng cũng như bao câu tục ngữ khác, câu: Tốt gỗ hơn tốt nước, sơn còn hàm chứa một ý nghĩa sâu sắc hơn. Đó là lời khuyên thiết thực, đúng đắn về cách nhìn nhận, đánh giá con người. Ta thấy rõ tính nhất quán trong việc khẳng định sự hơn hẳn của nội dung bên trong so với hình thức bên ngoài.

Lời khuyên này rất đúng vì nó được đúc kết từ kinh nghiệm sống của nhiều thế hệ. Đánh giá một con người cần phải trải qua thời gian khá dài, không thể chủ quan, hồ đồ vì rất dễ dẫn đến sai lầm, thậm chí những hậu quả tai hại khó lường.

Tại sao người xưa cho rằng nội dung bên trong (phẩm chất tốt) hơn hẳn hình thức bên ngoài?

Điều mà ai cũng phải thừa nhận là người có đạo đức tốt, trình độ hiểu biết sâu rộng, năng lực làm việc cao sẽ làm được nhiều việc hữu ích cho bản thân, gia đình và xã hội. Ngược lại, không có được những phẩm chất tốt đẹp ấy thì khó có thể thành công trên đường đời, cho dù con người ấy hĩnh thức bên ngoài có hào nhoáng, đẹp đẽ đến đâu chăng nữa. Người xưa đã gọi những kẻ chỉ có hình thức bên ngoài, hay dùng hình thức bên ngoài để lừa bịp người khác, để che giấu những xấu xa, khiếm khuyết bên trong... là loại tốt mã giẻ cùi, nói thẳng ra là vô dụng, chẳng có giá trị gì.

Trên cơ sở quan điểm của người xưa, ngày nay chúng ta nên đánh giá con người như thế nào cho đúng? Chúng ta cần nên biết, giữa nội dung và hình thức có mối tương quan với nhau. Nội dung quyết định hình thức, hình thức làm tăng thêm giá trị của nội dung. Vì vậy, khi nhận xét đánh giá về một người nào đó, chúng ta hãy bình tĩnh, sáng suốt để tìm hiểu, phân tích để có được những kết luận đúng đắn và chính xác nhất.

Cũng như người xưa, chúng ta vẫn lấy phẩm chất (đạo đức, tài năng,...) làm tiêu chuẩn cơ bản, làm thước đo giá trị con người. Hãy căn cứ vào chất lượng và mục đích của công việc mà đánh giá người tốt, kẻ xấu và hãy đặt người ấy vào mối quan hệ với gia đình, nhà trường, xã hội. Người tốt là người có lương tâm và trách nhiệm với bản thân, với mọi người.

Chú trọng nội dung nhưng chúng ta cũng không nên xem nhẹ hình thức, bởi hình thức phần nào phản ánh nội dung. Xưa nay, các bậc vĩ nhân, các nhà bác học... thường rất giản dị. Giản dị nhưng nghiêm túc là tôn trọng mình, tôn trọng người khác. Trái lại, những kẻ thích phô trương hình thức thì bên trong lại hời hợt trống rỗng. Nếu kết hợp được một cách hài hòa giữa nội dung và hình thức, tất nhiên giá trị con người sẽ tăng lên rất nhiều.

Tuy câu tục ngữ Tốt gỗ hơn tốt nước sơn xuất hiện đã khá lâu nhưng cho đến nay nó vẫn giữ nguyên giá trị là một lời khuyên sáng suốt, thiết thực trong cách đánh giá sự vật và con người trong mọi hoàn cảnh. Đồng thời, đó cũng là lời cảnh tỉnh đối với những ai chỉ chạy theo hình thức hào nhoáng bên ngoài mà quên đi phẩm chất tốt đẹp - yếu tố cơ bản tạo nên giá trị đích thực của một con người.