399B Trường Chinh, phường 14, quận Tân Bình, TP.HCM
BÀI LÀM
Vào thế kỉ thứ 16, ở Tây Ban Nha lưu truyền những truyện hoang đường, phi lí về các hiệp sĩ. Đôn-ki-hô-tê phỏng theo câu chuyện của một nhà quý tộc nghèo tên là Quesada, say mê những truyện này đến độ cuồng si, có bao nhiêu tiền đều bỏ ra mua truyện hết.
Đầu óc chàng ta lúc nào cũng đầy ắp những ý tưởng về sự mê hoặc, gây gổ, choảng nhau, thách đâu, thương vong, oán trách, tình tứ, dằn vặt, mơ ước thành những người khổng lồ, có những người khổng lồ, có những lâu đài tráng lệ và những cuộc giải cứu hào hùng cho các thiếu nữ xinh đẹp bị bắt cóc. Tất cả những hành động can trường ấy tuy chỉ có trong tưởng tượng, nhưng đối với chàng ta hoàn toàn là sự thật. Dưới con mắt của chàng, mỗi chủ quán rượu là một vị đại thần, mỗi người cưỡi ngựa là một hiệp sĩ!
Đây là cơ sở ban đầu để hình thành truyện Đôn-ki-hô-tê và đoạn ‘Đánh nhau với cối xay gió’ là điển hình cho tính ngông cuồng của Đôn-ki-hô-tê.
Qua những diễn biến của đoạn trích ‘Đánh nhau với cối xay gió’, có thể chia làm ba phần:
1. Đôn-ki-hô-tê tưởng cối xay gió là những tên khổng lồ... lao vào việc giao tranh gay go quyết liệt với cối xay gió.
2. Nhà ‘hiệp sĩ’ bị cối xay gió quật ngã như trời giáng.
3. Sau khi đánh nhau với cối xay gió, hai thầy trò đàm luận... Đôn-ki-hô- tê nghĩ đến người yêu cũng đủ no rồi.
Sự tương phản giữa hai thầy trò Đôn-ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa tạo nên một bức tranh hài hước, nhưng lại bổ sung cho nhau về tính cách và quan niệm sống.
Trước hết là sự tương phản về hình thức: Một người dòng dõi quý tộc, cao, gầy, cưỡi con ngựa còm nhom, mặc chiếc áo giáp cũ kĩ, tay lăm lăm ngọn giáo. Còn một người gốc là nông dân, béo lùn, cưỡi con lừa, đeo trên mình những thức ăn uống. về tính cách thì sự tương phản khiến sự khác biệt càng rõ: Một người thì sống bằng tưởng tượng, tưởng cối xay gió là tên khổng lồ, bị cối xay gió quật cho một trận nên thân, nhưng không rên la, vì đời hiệp sĩ dù có bị ‘sổ ruột ra ngoài’ cũng không hề chi! Ông ta không ham ăn uống và thức suốt đêm để nghĩ đến người tình!
Còn một người thì sống rất thực tế, nhìn cối xay gió là cối xay gió, bị một cái gai đâm có thể kêu đau ngay. Anh ta luôn nghĩ đến ăn uống, rất thoải mái khi ngồi ăn trên mình con lừa và ngủ một mạch từ tối đến sáng không nghĩ gì cả, có chăng là hơi buồn vì bầu nượu bị vơi đi. về quan niệm sống và hành động: Một người thì sống có lí tưởng, hoài bão lớn, cứu khổ phò nguy, trừ ác, hiên ngang, gan dạ, chấp nhận gian nguy, hành động theo đúng bài bản, sách vở của người hiệp sĩ, nhưng điên rồ, hoang tưởng. Còn một người thì tỉnh táo, tự nhiên thoải mái, suy nghĩ sáng suốt, thiết thực nhưng lại nhát sợ, tránh nguy hiểm, đau đớn, thiển cận và vụ lợi.
Nói rằng sự tương phản bề ngoài có vẻ đối lập với nhau, nhưng lại bổ sung cho nhau, vì tách riêng ra mỗi tính cách đều phiến diện, lệch lạc hoặc cực đoan thoái quá, không thể tồn tại trước những thử thách lớn.
Nếu đi với nhau, hai tính cách sẽ bổ sung cho nhau, hạn chế được nhược * điểm, phát huy được tru điểm, trở thành sự toàn vẹn của con người trong suy nghĩ và hành động. Vì vậy mà hai người sống với nhau rất hoà thuận, khắng khít, luôn bên nhau suốt những chặng đường gian khổ.